RAM
New member
İspanya’da iç savaş devrinden kalma toplu mezar 85 yıl daha sonra açıldı
İspanya’da diktatör Franco birliklerince 19 Kasım 1936’da meskenlerinden çıkartılarak tarlada kurşuna dizilen 26 ve 64 yaşları içindeki 7 komşunun kemiklerini 3 günlük hafriyat sürecinin akabinde çıkartan ARMH yetkilileri, yapılacak DNA testlerinin akabinde kalıntıların ailelere teslim edileceğini belirtti.
ARMH Lider Yardımcısı Marco Gonzalez, kelam konusu bireylerin kurşuna dizilerek öldürüldüğünü ve yalnızca 30 santimetre derinlikte kalıntılarının bulunduğunu kaydetti.
Metal dedektörlerle yapılan aramalarda fazlaca sayıda mermi ve boş kovan bulduklarını da aktaran Gonzalez, şunları söylemiş oldu:
“Kurşuna dizilenlerden 5’i bir yerde, baba-oğul olan 2’si de biraz ileride bir arada gömülü bulundu. Resmi gömü kayıtları olmadığı için 85 yıl evvel nasıl buraya gömüldüklerini bilmiyoruz. Fakat ailelerin ve köylülerin uğraşıyla yer varsayımı yapılmış ve buraya bir mezar taşı konulmuştu. Hafriyata başlayınca kemikler derinde olmadığı için çabucak ulaştık”
İspanya’da iç savaş ve diktatör Franco devrinin kayıplarına ait toplu mezarların resmi kaydının fazlaca az olduğunu vurgulayan Gonzalez, “İspanya’da ne kadar toplu mezar olduğunu asla bilemeyeceğiz. Mevcut bilgilerle 2 binden çok belediyede toplu mezar olduğu düşünülüyor ancak İspanya’da 8 bin 130 belediye var ve bunların her birinde bir toplu mezar olması olasıdır.” dedi.
‘İspanyol devletinin iç savaşın mağdurlarını tanıması acımızı hafifçeletir’
Oğlu ve 5 aylık torunuyla hafriyat çalışmalarını izlemeye gelen Paloma Sevilla da hislerini şu sözlerle tabir etti:
“Benim dedem burada gömülü. Bizim için tatlı acı bir his. Bir yandan artık kalıntılarına ulaşıldığı ve bir mezarının olacağı için seviniyoruz öteki yandan da ailemizin çektiği tüm acılar sebebiyle ıstırap duyuyoruz. Çocukken annemle bir arada buraya gelip, dedemin kalıntılarını bulmak için tarlanın rastgele bir yerini kazdığımızı lakin hiç bir şey bulamayıp döndüğümüzü hatırlıyorum. Bizim acımız hiç bir biçimde ödenmez fakat İspanyol devletinin iç savaşın mağduru olan bizleri tanıması en azından acımızı hafifçeletir”
Franco periyodunda 200 bine yakın kişi ömrünü kaybetti
Sivil toplum örgütü olan ARMH, 2000’de başlatmış olduğu çalışmalarla şimdiye kadar 30’dan fazla kentte 235’e yakın toplu mezar açıp buradan çıkardığı kalıntılarla 1650’ye yakın kişinin kimliğini belirleyerek ailelerine teslim etti.
İspanya tarihinin en kanlı ve acılı yılları olan diktatör Franco periyodunda her iki taraftan da (Cumhuriyetçiler ve Milliyetçiler) 200 bine yakın kişi ömrünü kaybederken, Cumhuriyetçilerden yaklaşık 130 bin kişi kurşuna dizilerek, çoğunluğu toplu mezarlara gömülmüştü.
ARMH, bu periyodun kayıplarını arama, bulma ve kimlik tespit etme çalışmalarının kendilerinin değil İspanyol devletince yapılmasını, mağdur ailelerin yaralarını sarma sorumluluğunun devlete ilişkin olduğunu savunuyor.
Tarihi Bellek Yasası
İspanya’da 2007’de periyodun sol hükümeti ‘Tarihi Bellek Yasası’ ismiyle iç savaş ve diktatör Franco periyotlarının izlerini silmeyi amaçlayan ve mağdurlara takviye vermeyi önbakılırsan birinci siyasi adımı atmıştı. Bu kanunla ülkede, diktatör Franco devrini övücü tüm figürler kaldırılmış, o periyoda ilişkin sokaklara verilen isimler değiştirilmişti.
Bu yasa yardımıyla diktatör Franco’nun kalıntıları da 24 Ekim 2019’da “Valle de los Caidos” isimli anıt mezardan çıkartılıp, Madrid yakınlarındaki aile mezarlığına taşınmıştı.
Ülkedeki mevcut sol koalisyon hükümeti ‘Demokratik Bellek’ ismiyle eski maddeyi daha da geliştiren bir yasa tasarısını Bakanlar Konseyi’nde kabul edip Meclis’e göndermişti. Fakat koalisyona dışarıdan dayanak veren Katalan ve Bask ayrılıkçı siyasi partilerin metni yetersiz bulması ve muhalefetteki sağ partilerin büsbütün karşı çıkması niçiniyle tasarının oylanması çabucak hemen genel konseye getirilemedi.
İspanya’da diktatör Franco birliklerince 19 Kasım 1936’da meskenlerinden çıkartılarak tarlada kurşuna dizilen 26 ve 64 yaşları içindeki 7 komşunun kemiklerini 3 günlük hafriyat sürecinin akabinde çıkartan ARMH yetkilileri, yapılacak DNA testlerinin akabinde kalıntıların ailelere teslim edileceğini belirtti.
ARMH Lider Yardımcısı Marco Gonzalez, kelam konusu bireylerin kurşuna dizilerek öldürüldüğünü ve yalnızca 30 santimetre derinlikte kalıntılarının bulunduğunu kaydetti.
Metal dedektörlerle yapılan aramalarda fazlaca sayıda mermi ve boş kovan bulduklarını da aktaran Gonzalez, şunları söylemiş oldu:
“Kurşuna dizilenlerden 5’i bir yerde, baba-oğul olan 2’si de biraz ileride bir arada gömülü bulundu. Resmi gömü kayıtları olmadığı için 85 yıl evvel nasıl buraya gömüldüklerini bilmiyoruz. Fakat ailelerin ve köylülerin uğraşıyla yer varsayımı yapılmış ve buraya bir mezar taşı konulmuştu. Hafriyata başlayınca kemikler derinde olmadığı için çabucak ulaştık”
İspanya’da iç savaş ve diktatör Franco devrinin kayıplarına ait toplu mezarların resmi kaydının fazlaca az olduğunu vurgulayan Gonzalez, “İspanya’da ne kadar toplu mezar olduğunu asla bilemeyeceğiz. Mevcut bilgilerle 2 binden çok belediyede toplu mezar olduğu düşünülüyor ancak İspanya’da 8 bin 130 belediye var ve bunların her birinde bir toplu mezar olması olasıdır.” dedi.
‘İspanyol devletinin iç savaşın mağdurlarını tanıması acımızı hafifçeletir’
Oğlu ve 5 aylık torunuyla hafriyat çalışmalarını izlemeye gelen Paloma Sevilla da hislerini şu sözlerle tabir etti:
“Benim dedem burada gömülü. Bizim için tatlı acı bir his. Bir yandan artık kalıntılarına ulaşıldığı ve bir mezarının olacağı için seviniyoruz öteki yandan da ailemizin çektiği tüm acılar sebebiyle ıstırap duyuyoruz. Çocukken annemle bir arada buraya gelip, dedemin kalıntılarını bulmak için tarlanın rastgele bir yerini kazdığımızı lakin hiç bir şey bulamayıp döndüğümüzü hatırlıyorum. Bizim acımız hiç bir biçimde ödenmez fakat İspanyol devletinin iç savaşın mağduru olan bizleri tanıması en azından acımızı hafifçeletir”
Franco periyodunda 200 bine yakın kişi ömrünü kaybetti
Sivil toplum örgütü olan ARMH, 2000’de başlatmış olduğu çalışmalarla şimdiye kadar 30’dan fazla kentte 235’e yakın toplu mezar açıp buradan çıkardığı kalıntılarla 1650’ye yakın kişinin kimliğini belirleyerek ailelerine teslim etti.
İspanya tarihinin en kanlı ve acılı yılları olan diktatör Franco periyodunda her iki taraftan da (Cumhuriyetçiler ve Milliyetçiler) 200 bine yakın kişi ömrünü kaybederken, Cumhuriyetçilerden yaklaşık 130 bin kişi kurşuna dizilerek, çoğunluğu toplu mezarlara gömülmüştü.
ARMH, bu periyodun kayıplarını arama, bulma ve kimlik tespit etme çalışmalarının kendilerinin değil İspanyol devletince yapılmasını, mağdur ailelerin yaralarını sarma sorumluluğunun devlete ilişkin olduğunu savunuyor.
Tarihi Bellek Yasası
İspanya’da 2007’de periyodun sol hükümeti ‘Tarihi Bellek Yasası’ ismiyle iç savaş ve diktatör Franco periyotlarının izlerini silmeyi amaçlayan ve mağdurlara takviye vermeyi önbakılırsan birinci siyasi adımı atmıştı. Bu kanunla ülkede, diktatör Franco devrini övücü tüm figürler kaldırılmış, o periyoda ilişkin sokaklara verilen isimler değiştirilmişti.
Bu yasa yardımıyla diktatör Franco’nun kalıntıları da 24 Ekim 2019’da “Valle de los Caidos” isimli anıt mezardan çıkartılıp, Madrid yakınlarındaki aile mezarlığına taşınmıştı.
Ülkedeki mevcut sol koalisyon hükümeti ‘Demokratik Bellek’ ismiyle eski maddeyi daha da geliştiren bir yasa tasarısını Bakanlar Konseyi’nde kabul edip Meclis’e göndermişti. Fakat koalisyona dışarıdan dayanak veren Katalan ve Bask ayrılıkçı siyasi partilerin metni yetersiz bulması ve muhalefetteki sağ partilerin büsbütün karşı çıkması niçiniyle tasarının oylanması çabucak hemen genel konseye getirilemedi.